Search Site
Our People
Home >> Te Uru Taumatua >> Our Kōrero >> Celebrating Our People >> Tamarau Waiari (Te Mākarini Te Wharehuia )

Welcome to the TūHOE blog

Tamarau Waiari (Te Mākarini Te Wharehuia )

19 February 2014
RSS Feed

Nō ngā hapu o Ngāti Koura, Ngai Te Riu, Ngāti Muriwai, me Ngāti Hinekura. He rangatira.

I whānau mai a Tamarau i te tau 1835 ki Hauraki, ā, ko Paenoa rāua ko Hera ōna mātua. Kia whā ōna tau kātahi ia ka hoki ki Ruatāhuna noho ai, ki te taha o tana matua kēkē a Te Ahoaho. Na Te Ahoaho ā ia i tuku ki te kura Mihingare, ki te akoako ki te tuhi, ki te pānui, ki te whai i te karaipiture. Ka kitea e Te Ahoaho i te mātau a tana irāmutu, ka tīmata tana whakangungu i a ia ki ngā akoako o te whare maire.

E toru ngā wahine i whakamoea e Tamarau. Ko Mareta, no Ngāti Hinekura o Waikaremoana te tuatahi, kīhai he uri i puta i tēnei hononga. Ka whakamoea e Tamarau tōna wahine tuarua ia Hineana no Ngai Te Riu o Ruatāhuna, kotahi te kōtiro ka whānau mai. Na tana wahine whakamutunga a Roka, no Ngai Te Riu, i riro e ia he uri tāne a Tamarau Waiari.

He Rangatira

I te rangatahi tonu a Tamarau i te wā ka hiki ia i ngā kaupapa a te iwi. Nā ōna moenga ki ngā wahine o Ruatāhuna, o Waikaremoana ka whānui ake tana mana ki ngā mārua o Te Urewera. I te tono a Rewi Maniapoto,  ka whai atu ia me tana wahine a Hineana, i te ope taua a Tūhoe ki Ōrākau. I aitua a Hineana ka hoki ia ki Rūātoki noho ai. Ka uru atu a Tamara ki ngā pakanga i ngā tau i tawharautia a Te Kooti Arikirangi ki Te Urewera. Tae ki te tau 1870, ka whakahauraro ā ia me ngā rangatira ki te karauna.

Ko Tamarau tētahi o ngā rangatira i whai waahi atu ki te kāhui o Te Whitiu Tekau, he komiti taki i ngā take tōrangapū mo Te Urewera. Ka takina e ia kaupapa hanga rori mai te Wairoa ki Waikaremoana, tae noa ki tōna otinga. I te whakaara mai o te komihana o Te Urewera, ka tū a Tamarau ki te hora i ngā pānga a Ngai Tūhoe ki ngā whenau. Ko āna kōrero, i whakapukapuka e Te Peehi ki ngā whārangi o Tūhoe: Children of the mist (1925).

I tō te rā kia Tamarau i te tau 1904.

Ref:

Wharehuia Milroy. New Zealand Department of Internal Affairs. Ngā Tanagata Taumata Rau 1870-1900. Wellington, NZ: Bridget Williams Books, 1994.

 

Item Comment

Blog Post Tamarau Waiari (Te Mākarini Te Wharehuia )
Comment
Are you a machine? If not please enter nothing in here:
Your Name